Investigadores ourensáns presentan unha ferramenta para avaliar a rendibilidade social de iniciativas turísticas
Investigadores do Campus de Ourense veñen de presentar o proxecto Rentur (Rendibilidade social nas decisións de investimento do turismo post-pandémico: clave para o desenvolvemento sostible en destinos de interior), no que un equipo da UVigo leva a cabo o deseño e desenvolvemento dunha ferramenta innovadora para a avaliación da rendibilidade social de proxectos e produtos turísticos..
O proxecto está desenvolvido por membros do grupo de investigación Emitur-Márketing e Turismo, da Facultade de Ciencias Empresariais e Turismo do campus de Ourense. Diego R. Toubes é o seu investigador principal, estando ademais as e os investigadores Elisa Alén, Trinidad Domínguez e Pablo de Carlos e un equipo técnico formado por Santiago Pérez, Iago Barreiro e Sergio Martínez. Rentur conta con financiamento do Ministerio de Industria, Comercio y Turismo e da Unión Europea-Next Generation EU/Plan de Recuperación, Transformación y Resiliencia. O estudo arrancou a principios de 2023 e está na actualidade na súa recta final.
O sector turístico, explican desde Rentur, “enfróntase ao desafío de reconciliar o crecemento económico coa sostibilidade”. Neste senso, o proxecto presentado parte da premisa de que calquera iniciativa neste sector debe xerar beneficios económicos pero tamén sociais. “Tradicionalmente no ámbito turístico só se valorou a rendibilidade financeira. Isto contrasta coa crecente preocupación pola sostibilidade e os obxectivos de desenvolvemento sostible”, detalla o equipo investigador.
Na ferramenta deseñada, explican, aplícase unha metodoloxía da análise custo-beneficio para cuantificar os impactos ambientais, sociais e económicos dos proxectos e produtos turísticos. “Un dos aspectos máis innovadores é a incorporación de indicadores sociais e ambientais, e non só económicos, para a valoración integral dos proxectos. Isto permite ter en conta dimensións ata o de agora obviadas, como a calidade do emprego, a inclusión de colectivos desfavorecidos ou a protección do patrimonio natural”, afirman os responsables da iniciativa. Ademais clasifica os impactos en diferentes categorías segundo a súa prioridade, con variables adaptadas ao contexto local e así ofrece un modelo que pode replicarse en diferentes destinos de interior.
Neste senso, outro elemento crave do modelo proposto é a participación de axentes locais na definición de variables e indicadores, para axustalos ás necesidades e particularidades de cada territorio. Así, a ferramenta pode orientarse a resolver problemáticas concretas de despoboamento, cohesión social ou conservación ambiental, comentan os seus responsables. O prototipo foi probado utilizando como caso de estudo o Plan de Sostibilidade Turística en Destino Ourense Termal, avaliando os seus impactos.
A ferramenta resultante, indican os seus responsables, “preséntase como un valioso apoio tanto para as administracións como para o sector privado”. Por unha banda, detallan, permite valorar alternativas e tomar decisións aliñadas co desenvolvemento sostible, en beneficio das comunidades locais. Por outra, un dos principais valores do proxecto é a súa utilidade para as pemes turísticas. A pandemia, comenta o equipo investigador, acelerou tendencias como a dixitalización, a economía verde e o turismo de proximidade. A aplicación da ferramenta proposta, sinalan, “permitirá ter unha visión máis integral dos proxectos turísticos, considerando tamén os seus impactos sociais e ambientais”.